Woordvoering: hoe doe je dat?
15-02-2024 Niet iedere communicatieprofessional doet woordvoering. UCK-leden die er wel meer over wilden leren, kwamen dinsdag de 13e februari naar de eerste avond van een workshop-tweeluik. Koen van Tankeren en Hans Scholten, twee oude rotten in het woordvoerdersvak, trakteerden hen op een bruisende avond vaktheorie.
Dat er een hoop komt kijken bij woordvoering is al snel duidelijk. Mensen, organisaties en bedrijven komen immers in het nieuws als er iets aan de hand is. Op zo’n moment moeten ze zorgvuldig overwegen wat hun boodschap naar hun publiek is. En ja, dat gaat over woorden, over tekst. “Maar communicatie gaat ook over gedrag, houding, kleding, stemgebruik, mimiek, om eens wat andere aspecten te noemen. Want àlle gedrag is communicatie”, zegt Hans.
Voorbereiding
Het is het uitgangspunt van deze ‘basisles’ voor woordvoerders. Soms zijn woordvoerders zélf degenen die met de pers praten, op andere momenten adviseren ze bijvoorbeeld politici, of bestuurders van een bedrijf of organisatie. Te allen tijde en voor iedere betrokkene geldt: zorg voor een goede voorbereiding, voorbereiding, voorbereiding. Koen en Hans hameren daar keer op keer op, de hele avond lang.
De twee hebben vaker samengewerkt, en dat is te merken. Soepel vullen ze elkaar aan, op de juiste momenten afgewisseld met geestige voorbeelden en YouTube-filmpjes van af en toe tenenkrommende missers van woordvoerders. Ze zijn, kortom, goed voorbereid.
Tips en trucs
De 25 deelnemende UCK-leden vuren de nodige vragen op hen af en krijgen de ene na de andere tip of truc. Een bijzondere tip van Koen om te leren wat er allemaal meespeelt als mensen de pers te woord staan: “Zet het geluid bij het nieuws op TV uit en kijk naar hun non-verbale communicatie. Is er congruentie in houding, mimiek, stemgebruik? Hoe gaan ze om met zenuwen?”
Heb je in een echte situatie zelf belang bij een gesprek, dan is het zinvol om bijvoorbeeld een collega mee te laten kijken. “Iemand die ook een vlek op je kleding opmerkt, of een stuk spinazie tussen je tanden. Zulke simpele dingen”, voegt workshopdeelneemster Marieke Ruijgrok toe.
Houd de regie
Als woordvoerder heb je ook met framing in woord en beeld te maken, door jezelf of door een ander. Noem je verdeling van vluchtelingen over gemeenten opvangdwang of spreidingswet? Is een duif een symbool van vrede of een vliegende rat? Het gaat er altijd om de regie over je boodschap te houden, en te snappen waar anderen mee bezig zijn.
En nu de praktijk
Op 19 maart jl. konden de deelnemers het geleerde oefenen tijdens de tweede workshop. Met camera’s, microfoons en nog vier mediatrainers: Machteld Kooij, Annet Les, Marieke Ruijgrok en Lars Walder.
Tijdens een intensieve en leerzame mediatraining gingen ze in groepjes van vijf of zes mensen aan de slag. De eerste opdracht was: presenteer jezelf. De tweede om een thuis voorbereide kernboodschap goed neer te zetten, terwijl een journalist kritische vragen stelde. De theorie en de adviezen uit de eerste aflevering kwamen daarbij goed van pas, vooral stap 1, 2 en 3: voorbereiding, voorbereiding, voorbereiding. Wat bleek: de journalist met de microfoon is niet je tegenstander, maar een doorgeefluik naar jouw doelgroep. Goede voorbeelden helpen om de boodschap kracht bij te zetten en diepte aan je verhaal te geven. En vergeet niet af en toe een punt te zetten in je betoog. Dan geef je de kijker de kans om jouw boodschap te verwerken.
En wat vonden de deelnemers aan de tweede Workshop Woordvoering ervan? Joost Spaapen: “Deze avond was een goede opfrisser. Een leerzame avond onder vakgenoten! Wat ik meeneem? Framen, bridgen en via de journalist je doelgroep aanspreken.
Voor kersvers lid Eva Colen was het de eerste UCK-avond: “Een super-interessante bijeenkomst, veel geleerd. Bijvoorbeeld hoe ik de regie had kunnen terugpakken, laatst bij een interview aan een regionale omroep. Maar voor de volgende keer heb ik nu veel tips op zak."
Tekst: Wilmie Geurtjens
Foto's: Anna Groot