Het klimaat vraagt om actie, maar weten, denken en doen zijn verschillende dingen, zo blijkt. Hoe komt het dat we zo vaak in de ‘klimaatspagaat’ terechtkomen? Daarover vertelde Reint Jan Renes van de Hogeschool van Amsterdam, toonaangevend gedragswetenschapper en werkzaam bij de Hogeschool van Amsterdam als lector Psychologie voor een duurzame stad. 

Ons brein houdt vast aan onze eigen werkelijkheid. Onbewust gebruiken we copingstrategieën om ons gedrag niet te hoeven veranderen. We denken bijvoorbeeld dat de technologie ons wel gaat redden, of vinden dat we al veel doen ten opzichte van anderen. Intussen zorgen wij met de rijkste landen wereldwijd voor gemiddeld 16x zoveel CO2-emissie als wenselijk voor de aarde. Dat betekent dat juist wij groot verschil kunnen maken, als wij ons gedrag veranderen. Wat niet helpt, is dat we nu allemaal op elkaar zitten te wachten: overheid, bedrijven en burgers. Terwijl we een ding wél in de handen hebben en dat is ons eigen gedrag. Om samen te komen naar een nieuwe werkelijkheid, is het goed om elkaar te (blijven) inspireren en steunen met verhalen en goede voorbeelden. Onze 'ecologische handdruk' geven, noemt Renes dat. 'Doing good louder’, want 'doen versterkt doen'. 

 

Communicatieadviseur Fleur Everts en gedragsdeskundige Danielle Maes van het Utrechtse communicatiebureau Podium vertelden hoe zij dit in de praktijk aanpakten in een wijkgerichte klimaatcampagne voor de gemeente Zeist. Zij verwerkten gedragsinzichten en input van bewoners per wijk naar een op maat gesneden boodschap; concreet, lokaal en laagdrempelig. Per wijk gaven ze bewoners een handelingsperspectief mee dat paste bij hun eigen omgeving en mogelijkheden, zoals het afkoppelen van de regenpijp om regenwater duurzamer te benutten of het vergroenen van tuinen. Zien dat je buren iets aanpakken plant ook bij jou een zaadje. Zo wordt duurzamer gedrag steeds meer 'normaal'.

 

Hoe krijg je het brein van mensen op een kier? Hoe komen we tot een meer gedeeld beeld van de werkelijkheid? In de discussie met de zaal bespraken we wat onze rol als communicatieprofessionals hierin kan zijn. Er kwamen voorbeelden voorbij die bevestigden dat kleine initiatieven groot effect kunnen hebben, als wij die breder onder de aandacht helpen te brengen. Laten we in een campagne minder nadenken over wat we moeten toevoegen, maar juist kijken wat we kunnen weglaten. In plaats van wat duurzamer gedrag ons kost of wat we ervoor moeten opgeven, kunnen we er ook de voordelen van laten zien. Wat levert het op, als we minder spullen kopen of op vliegvakantie gaan? Zo kunnen wij ook als communicatieprofessionals een bijdrage leveren aan het aanpassen van de sociale norm. Het kan en hoeft allemaal niet perfect te zijn, áls we maar iets doen!