Utrecht houdt de deur open naar een verbod op fossiele reclame
05-05-2021 Er zijn op dit moment in Utrecht geen plannen om fossiele reclames op korte termijn te verbieden, maar de juridische (on)mogelijkheden hiertoe worden wel in de gaten gehouden, zo meldt de gemeente Utrecht desgevraagd naar aanleiding van het verbod dat Amsterdam heeft aangekondigd. Het maatschappelijk debat hierover wordt door Utrecht nauwgezet gevolgd.
In de Amsterdamse metro geldt met ingang van komende week een verbod voor reclame voor producten waarvoor fossiele brandstof nodig is, zoals auto’s die rijden op benzine of vliegmaatschappijen die goedkope vliegtickets aanbieden. Amsterdam is naar eigen zeggen de eerste stad ter wereld die deze stap zet. Ze heeft daartoe een convenant gesloten met de exploitant van de reclameschermen.
Reclame Code
In Utrecht nam Partij voor de Dieren (PvdD) in december 2020 het initiatief om een soortgelijk voorstel te doen. Dat kreeg - ondanks het actieve duurzaamheidsbeleid van de gemeente - geen enthousiaste ontvangst. Het college liet toen en ook nu weer weten dat zij qua regelgeving de uitgangspunten van Nederlandse Reclame Code volgt.
Juridisch niet mogelijk
In antwoord op vragen van de PvdD voegde het college daar in december aan toe ‘dat er op dit moment geen hogere wetgeving is op basis waarvan een gemeente een verbod kan uitvaardigen op fossiele reclames’ en ‘wij zien op dit moment onvoldoende juridische ruimte om verdergaande beperkingen op te leggen aan reclame-uitingen’. Gemeente Amsterdam geeft ook aan een verbod op fossiele reclame buiten de metrostations juridisch nog niet te kunnen afdwingen.
Sneeuwbaleffect
Het verbod in de Amsterdamse metro is er gekomen na het burgerinitiatief Verbied Fossiele Reclame, dat een landelijk verbod op reclames voor fossiele producten wil afdwingen. De initiatiefnemers hopen dat het Amsterdamse verbod een sneeuwbaleffect veroorzaakt en andere steden, waaronder Utrecht, snel volgen.
Toetsing
Adverteerders vragen zich ondertussen af waar deze beperkingen toe leiden en vooral waar de grens ligt? Ze zijn bang voor onduidelijkheid en willekeur in beleid. In de Amsterdamse metro geldt het verbod nu alleen voor specifieke producten, een merk weren kan niet. De exploitant moet nu elke aanvraag gaan toetsen. Daarbij wordt gekeken of er in de reclames ‘olieproducten worden gebruikt voor het aandrijven van motoren en machines’.
Tegelijktijdig geeft Utrecht aan het maatschappelijk debat nauwgezet te volgen en aan de hand daarvan eventuele verdere afwegingen te maken. Ook bespreekt de gemeente een verbod op fossiele reclame in G4-verband (het overleg van de vier grote steden).