Wat bleef en waarschijnlijk altijd zal blijven zijn de mensen die het communicatievak vormgeven, zoals nu bij de UCK. Begin jaren zestig van de vorige eeuw begon dat in Utrecht als sociëteit Koggeschip (foto), waarin zowel directeuren Voorlichting als journalisten van de toen nog alom vertegenwoordigde journalistieke media waren verenigd.

Herensociëteit
Oud UCK-lid Karel Winkelaar was toen als een van de eersten actief in het Utrechtse voorlichtingsland. Hij schreef er enkele jaren geleden een artikel over in Communicatie NU #2. Enkele fragmenten uit dat artikel zijn illustratief voor de context waarin men toen samenkwam in Sociëteit Koggeschip:

“Ik word ingewijd als lid. Want als onlangs aangestelde PR-chef van het Utrechts Nieuwsblad hoor je hier onontkoombaar bij. Met mijn 32 jaar ben ik de jongste tussen de collega’s van de Domstedelijke instellingen zoals AMEV, Bredero, SHV, NS, Catharijne Convent, Gemeente en Politie Utrecht. Elke maandagavond is er de borrel en hap in eetcafé De Papagaai. Is het gezamenlijke vak het gespreksonderwerp? Eerlijk gezegd niet zo vaak. Meestal gaat het over wat er gebeurt in de eigen organisatie en de stad; gedoe met Hoog Catharijne, herdenking 600 jaar Staten, FC Utrecht en de eeuwige bouwputten in het centrum.

“Vrijwel niemand heeft een communicatieachtergrond. Ze zijn in hun organisaties komen bovendrijven vanwege een aangeboren Fingerspitzengefühl voor publiciteit en ze blijken uitstekend met de pers om te kunnen gaan. Met mijn tien jaar praktijkervaring als perschef van bioscoopconcerns en filmfestivals pas ik naadloos in dit curriculum. Wat de Koggeschippers bindt, is de heilige overtuiging dat een organisatie niet zonder goede externe betrekkingen kan. In de sociëteit heerst een vorm van logische vermenging tussen wat ons bestuurlijk-politiek, economisch en maatschappelijk in de stad bezighoudt, de rol en positie van de organisaties daarin, plus een onstuitbare drang naar informeren en uitleggen. Vooralsnog alleen extern.”

Scheiding
In de jaren zeventig kwam er een verandering die de basis legde voor de voorloper van de huidige UCK. De voorlichters scheidden zich af van de journalisten: de ‘Utrechtse PR en Voorlichtingskring’ werd gevormd. Een van de initiatiefnemers in die tijd was Fien Meiresonne: “Ik was in die tijd directeur Voorlichting en PR van de gemeente Utrecht en dat maakte dat er door anderen al snel naar je werd gekeken om het initiatief te nemen. Vandaar dat dit in verhalen over die tijd kennelijk aan mij kleeft”, licht de inmiddels 77-jarige desgevraagd aan ons toe.

Meiresonne geniet al jaren van zijn pensioen maar is duidelijk nog prettig besmet met het communicatievak. “Van een officiële structuur was in de beginjaren nog geen sprake, maar we waren bij toerbeurt te gast bij verschillende bedrijven, denk aan Douwe Egberts, Raiffeisenbank en Jaarbeurs. Aan het einde van een avond spraken we dan af wie de volgende keer gastheer zou zijn. En we namen de beslissing om voortaan ook de tweede man of vrouw op de afdeling Voorlichting uit te nodigen. Daarmee verbreedde de club en praatten we automatisch ook vaker over de inhoud en ontwikkeling van het vak”, aldus Meiresonne.

Brede ontwikkeling
De toen nog vooral mannen in pak (met stropdas) en dames in chique jurken, zijn inmiddels geëvolueerd tot een breed georiënteerde club van communicatieprofessionals met diverse specialisaties binnen het vak. Van woordvoerder tot marketeer, van vormgever tot tekstschrijver, van coaches tot social media expert. Generalisten en specialisten op verschillende gebieden en qua professionele ontwikkeling van student tot leidinggevende.

De ruim 400 UCK-leden drinken tegenwoordig niet meer elke maandagavond een borrel met elkaar, maar organiseren wel bijna twintig keer per jaar inhoudelijke bijeenkomsten om vakkennis met elkaar te delen en te netwerken. Na 45 jaar geschiedenis lijkt die koek nog lang niet op. Het communicatievak staat qua digitale ontwikkeling waarschijnlijk nog maar aan het begin van een nieuwe periode. Bovendien verfijnt het vak met steeds meer technieken en kennis uit aanverwante disciplines als psychologie en sociologie.

Ontwikkelingen die voor de UCK als plek van samenkomst van leden en uitwisseling van kennis en ideeën, met enthousiasme voor ons mooie vak, nog veel toekomst heeft.

Tekst: Koen van Tankeren