De Utrechtse Internet Courant (DUIC) heeft een startsubsidie van 10.000,- euro ontvangen voor een experiment waarbij de betrouwbaarheid van nieuws moet worden gegarandeerd. De techniek die daarbij wordt ingezet heet 'blockchain' en wordt door deskundigen gezien als de remedie tegen de verspreiding van nepnieuws.

De subsidie is verstrekt door het SIDN Fonds, de organisatie achter de domeinnamenregistratie. In totaal kregen zestien projecten subsidie die met behulp van de blockchain technologie nieuwe toepassingen willen ontwikkelen. Het DUIC-project is getiteld 'Blockchain als factchecker'. "Wij willen als organisatie bijdragen aan innovatie in de journalistiek", vertelt uitgever Martijn Rademakers van DUIC. "De geloofwaardigheid van de journalist staat regelmatig onder druk door fakenieuws. Wellicht nu nog niet zozeer in Utrecht, maar wij denken dat ook in Utrecht of andere lokale gemeenschappen fakenieuws op de loer kan liggen en zijn dit liever voor. De consument van onze nieuws is immers net zo gebaat bij geloofwaardige journalistiek."

Utrecht mooie case
Dat het vraagstuk hoe verspreiding van nepnieuws tegen te gaan veel groter is dan Utrecht, beseffen ze bij DUIC maar al te goed. Rademakers: "Wij geloven vooral dat Utrecht een mooie afgebakende case is waar we het nieuws goed kunnen volgen en daarmee een goede testcase kunnen opzetten. Wij voegen er nog een laag aan toe door gebruikers extra ‘credits’ toe te laten voegen aan de bron. Hoe meer credits, hoe betrouwbaarder het bericht. We gaan daar de komende vier maanden met vier personen hard aan werken en als dat slaagt willen we graag een plug-in voor nieuwssites ontwikkelen waarmee de blockchain uitgerold kan worden."

Voor die plug-in hoopt DUIC op grond van goede resultaten met de testcase daarna een extra subsidie van 75.000 euro binnen te halen.

Wat is blockchain?
Blockchain is oorspronkelijk de datastructuur achter het bitcoin-netwerk. Het is het beste te vergelijken met een grootboek of een spreadsheet. Het gaat om een infrastructuur waarop we dagelijks vertrouwen en waarin alle gegevensmutaties onder elkaar worden bijgehouden. Bij Identiteitsgegevens of medische dossiers bijvoorbeeld.
Een nadeel van dit soort centrale afgesloten databases is dat ze zich niet makkelijk laten aansluiten op andere systemen, zonder de veiligheid op het spel te zetten. De blockchain is hier echter cruciaal anders, die is decentraal en open. Dit wil zeggen dat niemand exclusief eigenaar is. Het is een open netwerk waaraan iedereen kan deelnemen, net als e-mail en het internet. Ook kan iedereen er zonder toestemming nieuwe toepassingen op bouwen. Het voordeel van deze inrichting is dat het niet kan worden gekraakt door hackers.
Het voordeel van dit decentrale model is dat data niet meer hoeft op te hopen in één centrale database, waarmee het een doelwit wordt voor dieven, maar data kunnen verspreid worden over het internet terwijl de toegankelijkheid gelijk blijft, de betrouwbaarheid toeneemt en de beveiliging verbetert. Iemand die Google Drive gebruikt weet dat dit soort spreadsheets al bestaan. Eén eigenschap maakt blockchains echter uniek: daar kunnen alleen nieuwe regels worden toegevoegd aan de onderkant van de lijst. Het is niet mogelijk om een wijziging door te voeren in eerder toegevoegde regels.

Redactie: Koen van Tankeren