Ilonka: ‘Het is een bewering die uit twee delen bestaat. Het eerste deel is een uitspraak van Mick Jagger over songteksten. Een goede songtekst is niet alleen heel direct maar bezit ook een bepaalde abstractie, waardoor er voor iedereen een kern van waarheid in zit. Jagger wijst ons op het verschil tussen waar en waarheid. Het tweede deel gaat over wat wij doen: corporate stories vertellen. Zo’n verhaal moet waar zijn.’ 

Wetenschappers zijn vaak bezig met waarheid en niets dan de waarheid, legt Ilonka uit, en minder met hoe ze die waarheid kunnen laten aansluiten op de wereld buiten hun onderzoekskamer. Daar verschijnt Rooms for ID’s in beeld. ‘Het motto verwoordt precies de spagaat waarin wij voortdurend zitten. Wat wij proberen te doen is de relevante boodschap achter de wetenschap naar het publiek te brengen. Voor begrip, maatschappelijk draagvlak of funding bijvoorbeeld. Waar wetenschapscommunicatie zich beperkt tot informatie leveren, brengen wij het een slag verder. Daar hoort bij dat je een verhaal verkoopt, dat je reclame maakt voor wat je doet of wat je onderzoeksresultaten zijn, zodat de wereld ervan kennis kan nemen. De kunst is: hoe verbeeld je de magie van het totaal en breng je het over in je verhaal?’

Overigens zetten Ilonka en haar acht collega’s hun vaardigheden voor diverse soorten kennisorganisaties in, van primair onderwijs tot universiteiten, van fundamenteel onderzoek tot toepassing en van kennisinstituten tot kennisconsortia. ‘Of het nou gaat om stamcelonderzoek voor kanker of lexicologie: wij creëren kennismerken’, citeert Ilonka haar website. Ze scheppen de middelen die – bijvoorbeeld – onderzoekers nodig hebben om een mogelijk publiek te bereiken, van communicatie en merkstrategie tot en met het design. Dit kan een grafisch ontwerp zijn maar ook het complete ontwerp van een evenement, bijvoorbeeld om industriële partners te binden aan het HBO-onderzoek. ‘We werken veel met mensen uit werkgebieden waarin men wel gewend is te publiceren over het wat en hoe van het onderzoek maar niet over het waarom, de betekenis voor de wereld.’ Dit maakt haar werk uitdagend en waardevol. ‘Het is ons uiteindelijk te doen om waarde-creatie.’

Ilonka zelf beweegt zich in de rol van ‘verteller’. Ze bezoekt veel congressen en conferenties in het kennisveld, waar ze contacten onderhoudt en nieuwe verbindingen legt. Niet alles wat ze doet hoeft inkomsten te genereren. Ze vertelt over een oudere dame die haar benaderde met een verhaal over haar dementerende zus. ‘Deze wordt er ongelukkig van dat ze haar eigen kamer in het verpleeghuis nooit terugvindt. Muziek van vroeger zou haar kunnen helpen. Kon iemand daar iets op bedenken?’ Eén telefoontje van Ilonka en de dame in kwestie dient haar idee in en wint een prijs van een zorgproject. Nog een telefoontje brengt haar in contact met een hogeschool en een universiteit, waar haar idee verder ontwikkeld wordt in een onderwijsproject zodat ook studenten er baat bij hebben. ‘Die relevantie maakt me blij, en dat is minstens evenveel waard.’

Toen Ilonka begon als zelfstandig grafisch ontwerper, noemde ze haar bedrijf Room for ID’s. ‘Mensen vroegen weleens: past dat bij wat je doet, die “brede” naam?’ Ilonka heeft zich er echter altijd goed bij gevoeld. De bedrijfsnaam bleek een jas die haar steeds beter ging passen. Alleen werd de toevoeging ‘grafisch ontwerp’ in de loop van de tijd eerst vervangen door ‘visuele communicatie’ en inmiddels door ‘creëert kennismerken’. Verder heeft de bedrijfsnaam precies die gelaagdheid die het bedrijf zelf kenmerkt. ‘Enerzijds kun je erin lezen: ruimte voor ideeën. De tweede uitleg is: kansen voor identiteit. Dat dekt samen nog steeds uitstekend de lading van onze activiteiten.’ Niets dan de waarheid namelijk, zonder een goed verhaal te verpesten. 

Tekst: Jac Janssen