'Groen levert profijt op, ook voor de economie.' Dat stelt directeur Kees Vriesman van Staatsbosbeheer in Zeist in een opiniërende bijdrage in Het Financieele Dagblad van 4 augustus. De bijdrage is onderdeel van een serie waarin prominente Nederlanders hun wensen bekend maken aan het toekomstige kabinet. Vriesman roept op tot een 'fikse facelift van natuurgebieden en waardevolle cultuurlandschappen'.

'Groen levert profijt op, ook voor de economie. Dat is geen gratuite bewering van natuurorganisaties, maar een conclusie die minister Veerman dit voorjaar trok in de notitie 'Natuur en landschap op waarde geschat'. Het is dan ook in ons aller belang dat het nieuwe kabinet de kwaliteit van deze pijler van het nationale welzijn versterkt; geld uittrekt voor bereikbare natuur rond de grote steden; en praktisch natuuronderwijs verplichte kost maakt op de basisschool.

Staatsbosbeheer adviseert het nieuwe kabinet dringend om duurzaam te investeren in natuur en landschap. De kwaliteit daarvan houdt momenteel geen gelijke tred met de toenemende maatschappelijke waardering ervoor. Uit opinieonderzoek blijkt dat burgers zich sterk hechten aan de regionale identiteit van hun leefomgeving en zich zorgen maken over de dreigende teloorgang van het Nederlandse landschap.

We moeten alle zeilen bijzetten om natuur-, cultuurhistorische en recreatieve waarden te behouden en verlies aan soorten planten en dieren te voorkomen. Daarvoor is een fikse facelift nodig van natuurgebieden en waardevolle cultuurlandschappen. Soms kunnen we dat zelf. Zo zijn bij Orvelte houtwallen aangelegd, heidevelden hersteld en hekken verwijderd. Op nationale schaal is voor zo' n hoogstnoodzakelijke opknapbeurt de rijksoverheid onmisbaar.

Plannen zijn er nu voldoende, maar de middelen zijn ontoereikend. We kunnen wel wat plooien gladstrijken, maar dat geeft uiteindelijk een onbevredigend resultaat. De komende jaren is zeker 100 miljoen per jaar extra nodig om de geplande Nationale Landschappen daadwerkelijk vorm en inhoud te geven. Bovendien is het hoog tijd de ecologische hoofdstructuur, de beloofde ruggengraat van onze natuur, voortvarend af te maken. De achterstand is groot. Die inlopen kost jaarlijks 40 tot 80 miljoen extra.

Dat zijn forse bedragen voor een nieuw kabinet, maar die zijn niet alleen voor plant en dier, maar ook - en vooral - voor de mens. Die is gelukkiger én productiever met natuur om zich heen. En niet te vergeten, gezonder. Uit onderzoek blijkt dat bij psychische overbelasting 'groen' een rustgevend en herstellend vermogen bezit. Bovendien is de natuur de grootste buitensport-instelling van Nederland, ook voor het groeiende aantal te dikke jongeren.

Het is allang niet meer vanzelfsprekend dat kinderen in hun vrije tijd buiten spelen, en al helemaal niet dat ze in het groen kunnen ravotten. Terwijl juist in de jeugdjaren de basis wordt gelegd voor een actief en gezond leven, en liefde en zorg voor de natuur tot ontwikkeling komen. Een kabinet met hart voor een gezonde toekomst kan dan ook niet om de opdracht heen, kind en natuur weer tot elkaar te brengen.

Daarvoor moeten we natuuronderwijs stevig verankeren in het curriculum van de basisschool. 'Buiten zijn' is daarbij essentieel. Kinderen moeten met hart, hoofd en handen bij de natuur worden betrokken. Staatsbosbeheer levert al een bijdrage aan deze praktische natuureducatie, maar helaas gaan nog slechts zo'n 75 duizend van de 1,6 miljoen basisschoolkinderen jaarlijks een keer met een boswachter op stap.

Om dat voor ieder kind eens per jaar mogelijk te maken, is 40 miljoen per jaar nodig. Ook voor volwassenen is natuur een belangrijke levensvoorwaarde, maar voor een hoop Nederlanders zijn 'groene contacten' maar zelden weggelegd. Zo moeten veel stadbewoners zich eerst langs een wirwar aan bedrijventerreinen en verkeersknooppunten worstelen, willen ze in een ruime groene leefomgeving verkeren. Toch liggen er al jaren breed onderschreven plannen klaar om in en rond de grote steden meer natuur aan te leggen en die groene elementen met elkaar te verbinden, maar de realisatie daarvan stagneert door gebrek aan budget en een veelheid aan andere belangen.

Groen in en rond de stad is echter geen laagje sierpleister. Een aanlokkelijke leefomgeving om in te wonen, te werken en te recreëren is van groot belang voor de internationale concurrentiepositie van stedelijke regio's. Nederland, en met name de Randstad moet zich in dat opzicht meten met andere regio's. Het is een belangrijke vestigingsvoorwaarde voor het internationaal georiënteerde bedrijfsleven. Zo is de Nota Ruimte veeleer te zien als een economische nota dan een nota die laat zien dat in Nederland allerlei ruimtelijke functies mooi op elkaar kunnen aansluiten. In de komende regeerperiode is het aan het kabinet om eindelijk de daad bij de mooie plannen te voegen.'

Kees Vriesman, algemeen directeur Staatsbosbeheer

www.staatsbosbeheer.nl