Onderstaande tekst is geheel overgenomen uit Utrecht Business Magazine van september 2016 - tekst HANS HAJÉE:

Spil in Utrechtse communicatiebranche

De Utrechtse Communicatiekring is al ruim vier decennia een hooggewaardeerd netwerk. Met een achterban van ruim 430 regionale vakgenoten hebben bestuursleden Koen van Tankeren en Hans Scholten goed inzicht in de actuele ontwikkelingen: 'Utrecht bruist op communicatiegebied."

De Utrechtse Communicatiekring (UCK) kan bogen op een groot aantal trouwe leden. "Drie mensen van het allereerste uur zijn nog altijd lid: Harry van Dam, Paul Horsmans en Karel Winkelaar," zegt voorzitter Koen van Tankeren, zelf al twintig jaar aan de UCK verbonden. "De programmacommissie speelt een centrale rol binnen ons netwerk. Zij zijn jaarlijks verantwoordelijk voor gemiddeld twintig bijeenkomsten. Die zijn vrijwel allemaal inhoudelijk van aard en vormen de kurk waarop de vereniging drijft." Sprekers uit de praktijk duiden trends en delen kennis in workshops, masterclasses en themasessies. "Er is veel interactie met de aanwezigen. Discussies zijn soms pittig. Dat zet leden op scherp en levert nieuwe inzichten op."

Meer specialisten
Bestuurslid Hans Scholten maakte rond 2000 ook al enkele jaren deel uit van het UCK-bestuur. "Destijds waren de uitnodigingen nog van papier, nu communiceren wij uitsluitend via digitale media. Maar ook toen al vormden inhoudelijke activiteiten de kern van de UCK. Onveranderd is eveneens de grote betrokkenheid van de leden bij het vak en de stad. Wel is hun diversiteit aanzienlijk toegenomen. Vroeger waren vooral communicatieadviseurs lid, nu is dat veel breder: vormgevers, fotografen, digitale en sociale mediaexperts."

Een natuurlijk proces, aldus Van Tankeren. "Er zijn veel meer niches in ons vak, meer specialisten die flexibel worden ingezet. Zo is de markt ingericht en ons ledenbestand weerspiegelt dat." Is het communicatievak zo complex geworden dat generalisten verdwijnen? "Bureaus met alle disciplines onder één dak zijn zeldzaam. Wel blijven professionals nodig die klanten strategisch terzijde staan en het hele speelveld kunnen overzien."

Onmisbare schakel
Dat speelveld is door de digitalisering ingrijpend gewijzigd. Scholten: "Door tools als WebSTAT en Google Analytics is er steeds scherper inzicht in doelgroepen en hun gedrag. We weten precies wie wat leest, wie doorklikt en koopt. Die informatie maakt het mogelijk heel gericht te pinpointen op de benodigde acties." Maar alle techniek en data hebben de corebusiness van communicatiespecialisten niet veranderd. "Wij zorgen er nog altijd voor dat de boodschap maximaal appelleert aan consumenten en andere stakeholders," stelt Van Tankeren. "Dat is en blijft ons vak."

Informatiecommissaris
Beide UCK-bestuursleden zien transparantie als een van de belangrijkste trends. "Het is in toenemende mate een vanzelfsprekendheid voor zowel publieke als commerciële organisaties," aldus Scholten. "Een platform als WikiLeaks maakt duidelijk dat de waarheid vroeg of laat boven tafel komt. Betracht daarom maximale openheid en wees vragen van media en consumenten voor."

Opmerkelijk initiatief in dit verband is de informatiecommissaris die de gemeente Utrecht recent benoemde. Een onafhankelijke ambtenaar die de openheid en openbaarheid van bestuur bevordert en bewaakt. In het buitenland bestaat zo'n functionaris al, voor ons land heeft Utrecht de primeur. Van Tankeren: "Voor bedrijven heeft de noodzaak tot transparantie nog een andere drijfveer. Waar overheden geen concurrenten hebben, kunnen consumenten bij reputatieschade zo overstappen naar een andere aanbieder. De financiële gevolgen kunnen dan aanzienlijk zijn."

Meer vacatures
Hoe heeft de UCK-achterban de afgelopen periode economisch doorstaan? "Al zijn er zeker leden die tegen de trend in gegroeid zijn, het merendeel heeft tijdens de crisis een jas uitgedaan," weet de voorzitter. "Veel organisaties bezuinigden op communicatie; soms met de kaasschaaf, vaak ook rigoureus. Veel bureaus zijn nu lean and mean met een kleinere groep vaste medewerkers en een flexibele schil van specialisten die naar behoefte worden ingehuurd."

De UCK monitort regionale communicatievacatures en deelt die met haar leden. "We merken dat de laatste tijd het aantal vacatures weer toeneemt. Maar opvallend is het aanzienlijke aantal stagevacatures. Desgevraagd geven opdrachtgevers toe dat het hierbij vaak gaat om functies die eerder door vaste medewerkers werden ingevuld. Bij die ontwikkeling plaatsen wij kanttekeningen."

Tarief onder druk
Als gevolg van de crisis zijn ook de uurtarieven van communicatieadviseurs substantieel gedaald. "Inmiddels is een kritische ondergrens bereikt. Inkopers bij aanbestedingen zijn vaak dezelfde personen die tevens de paperclips aanschaffen. Gevolg is dat kwaliteit ondergeschikt is aan de prijs." Een zorgelijke ontwikkeling waarvoor de UCK aandacht blijft vragen. "Het raakt niet alleen de economische situatie van de leden maar ook de kwaliteit van ons vak. Alle waar is naar zijn geld. Als communicatie-expertise jarenlang vooral op prijs wordt ingekocht, daalt onherroepelijk de kwaliteit. Dat kan leiden tot imagoverlies, minder klanten en vaak extra communicatie-inhuur achteraf om de boel te repareren."

Bruisende stad
De dynamiek en het hoge ledenaantal van de UCK trekken ook landelijk aandacht. "Regelmatig informeren andere verenigingen naar de sleutels van het succes. Naast de inhoudelijke focus speelt onze thuisbasis Utrecht daarbij zeker een rol. De stad bruist op communicatiegebied. Interactieve bureaus als Greenberry, Born05 en Kaliber zijn landelijk toonaangevend en bedienen zelfs internationale klanten." Ook de gemeente loopt voorop. "Niet alleen met de eerdergenoemde informatiecommissaris, ook bij het monitoren van digitale ontwikkelingen," weet Scholten. "Een team houdt de vinger aan de pols op sociale media en deelt die informatie dagelijks met de organisatie. Bestuurders en gemeentemedewerkers zijn daardoor niet alleen voorbereid op eventuele vragen maar kunnen ook proactief acteren."

Opleidingen dragen eveneens bij aan Utrechts prominente positie als communicatiestad. Van Tankeren: "Hogeschool en Universiteit lopen voorop bij het ontwikkelen van kennis. Daar plukken het vak én onze vereniging de vruchten van. Niet voor niets zijn vertegenwoordigers van deze opleidingen graag geziene sprekers bij UCK-bijeenkomsten."

<< De UCK bestaat 43 jaar en heeft nu 434 leden, vrijwel gelijk verdeeld over bedrijfsleven, overheid en bureaus/zzp'ers. UCK organiseert twintig bijeenkomsten per jaar. "Het lidmaatschap is persoonlijk," zegt Van Tankeren. "Daarmee benadrukken wij het belang van tweerichtingsverkeer. Uitgangspunt is dat leden niet alleen komen halen maar ook een bijdrage leveren. Dat kan een rol in de programmacommissie zijn of een actieve deelname aan de discussies." >>