In Utrecht zijn in de openbare ruimte onder meer reclames te zien in bushokjes, vitrines, aan lantaarnpalen, reclamemasten en op rotondes. De exploitatie hiervan is door de gemeente uitbesteed aan een externe partij. Met deze partij zijn afspraken gemaakt over bijvoorbeeld aantallen, locaties, aard van de reclame en beheer en onderhoud.

“Met deze overeenkomsten wordt de gemeente ontzorgd, zo is bijvoorbeeld de exploitant van de bushokjes ook verantwoordelijk voor plaatsing, beheer en onderhoud van de bijna 500 haltevoorzieningen”, schrijft het college van B&W in een brief aan de raad. Daarnaast ontvangt de gemeente geld van de exploitant in ruil voor het maken van reclame.

Juridisch pionieren
Zoals hierboven beschreven is er in de raad meerdere malen gesproken over het weren van bepaalde reclame-uitingen. Zo’n verbod is volgens het college niet eenvoudig en het is iedere keer ‘juridisch pionieren’. Zo is wetgeving over reclames beperkt. In de Tabakswet staat wel dat er geen reclame over tabak gemaakt mag worden en in de Alcoholwet én Wet op Kansspelen staat wanneer en op wat voor manier reclame mag worden gemaakt. Daarnaast gaat op 1 juli van dit jaar een verbod op reclame voor online gokken in.

“Deze beperkte wetgeving betekent niet dat elke reclame altijd is toegestaan. Reclame-uitingen moeten voldoen aan de Nederlandse Reclame Code. De basis hiervan is dat een reclame niet misleidend mag zijn, niet in strijd met de waarheid, niet nodeloos kwetsend en niet in strijd met de goede smaak en het fatsoen.”

Privaatrechtelijk
Gemeenten kunnen daarnaast wel regels maken over het bijvoorbeeld de aantallen soorten en vormen waar reclames te zien zijn, zoals bijvoorbeeld het aantal reclameborden aan lantaarnpalen. Ook kunnen gemeenten reclames die vanwege bijvoorbeeld het licht of geluid hinderlijk zijn verbieden. Als gemeenten om andere redenen reclames willen weren moet dat via privaatrechtelijke weg. “Zo hebben wij in de aanbesteding voor A0-reclame een verbod op fossiele brandstof- en gokreclame opgenomen.”

Ook is het zo dat er met de exploitant afspraken zijn gemaakt over welke reclames wel en niet zijn toegestaan en deze kunnen niet tussentijds worden aangepast zonder juridische en financiële consequenties. “Hoewel het gesprek constructief is verlopen en de exploitant zich bewust is van de dynamiek in de samenleving, heeft het voor nu niet geleid tot een tussentijdse aanpassing van de afspraken.”

Komende aanbesteding
Bij de komende aanbesteding vindt het college van B&W het ‘voor de hand liggen’ dat er met de raad gesproken wordt over het weren van bepaalde reclames. “Graag gaan we dan met uw raad in gesprek over het maken van richtinggevende keuzes over welke reclames te weren of te stimuleren en zo samen te werken aan uitingen die passen bij wat wij als stad belangrijk vinden.”

Bron: DUIC